ประวัติเมืองร้อยเอ็ด

พ​หลัฐา​สั่ประัติศาสตร์​ทั่ไป​ใ​เขต​จัหั​ร้เ็​ ​ี​าร​ขุ​พ​แหล่​โราณคี​้าเื​ั​ซึ่​สัิษฐา​่า​ ​ชุช​โราณ​สั่ประัติศาสตร์​ที่​ค้พ​ีาุ​ประาณ​ ​1,800-2,500​ ​ปี​า​แล้​ ​และ​ั​ี​ถิ่ฐา​ู่​ริเณ​ลุ่้ำ​ั​ใล้​แหล่​เลืสิเธา์​[​ต้าร​้าิ​][6][7]​ ​ิทธิพล​ข​พุทธศาสา​ภาใต้​ัฒธรร​ทาร​ี​ไ้​เข้าา​เื่​ปลา​พุทธศตรรษ​ที่​ ​12-15​ ​ี​หลัฐา​สั​ทาร​ี​ที่​สำคัญ​ ​เช่​ ​คูเื​ร้เ็​ ​เจี์​เื​หส์​ใ​เขต​ำเภ​จตุร​พั​ตร​พิา​ ​ลุ่​ใ​เสา​ริเณ​ห​ศิลา​เลข​ใ​เขต​ำเภ​พไพร​ ​และ​พระพิพ์​ิเผา​ปา​าค​ปร​ที่​เื​ไพร​ใ​เขต​ำเภ​เส​ลภู​ิ

ัฒธรร​จา​าณาจัร​ข​ไ้​แพร่​เข้าา​ใ​พุทธศตรรษ​ที่​ ​16​ ​ปราฏ​หลัฐา​ู่​า​ ​เช่​ ​สถาปัตรร​ใ​รูปแ​ข​ปราสาท​หิ​ ​เช่​ ​ู่​าสิห​์​ใ​เขต​ำเภ​เษตร​ิสั​ ​ปราค์​ู่​ใ​เขต​ำเภ​ธัช​ุรี​ ​ู่​พระ​โา​ใ​เขต​ำเภ​สุรรณภูิ​ ​และ​ประติารร​ที่​เป็​รูป​เคารพ​ทา​ศาสา​ที่​เป็​เครื่ใช้​ใ​ชีิตประจำั​ที่​ทำ​จา​หิทรา​และ​โลหะ​เป็​จำา

สั​ทาร​ี

แ้

ารตั้ถิ่ฐา​ข​ชุช​่​ประัติศาสตร์​ต่เื่​ถึ​สั​ทาร​ี​ ​เื​ที่​สร้า​ขึ้​ี​รูปร่า​และ​ที่ตั้​ไ่แ่​​ ​แต่​ี​ลัษณะ​ที่​สำคัญ​คื​ ​ี​คู้ำ​และ​คัิ​ ​ล้ร​ชุช​ ​ร่ร​ที่​ั​เห็​ู่​ข​คูเื​และ​คัิ​ไ้แ่​ริเณ​้า​ตะั​ขั​ูรพา​ภิ​รา​ ​้า​ใต้​ข​เื​ริเณ​โรเรีสตรี​ศึษา​ ​จาี้​ั​พ​ู่​ใ​ำเภ​ต่า​ ​ๆ​ ​ข​ร้เ็​ ​ไ้แ่​ ​้าเื​ไพร​ ​(​เขต​ำเภ​เส​ลภู​ิ​)​ ​้าเื​หส์​ ​(​เขต​ำเภ​จตุร​พั​ตร​พิา​)​ ​้า​สีแ้​ ​(​เขต​ำเภ​เื​ร้เ็​)​ ​ห​ศิลา​เลข​ ​้า​ชะโ​ ​(​เขต​ำเภ​พไพร​)​ ​และ​้า​​สิห์​ ​(​เขต​ำเภ​จั​หาร​)[​ต้าร​้าิ​]

สั​ลพุรี

แ้

พ​โราณสถา​และ​โราณัตถุ​สั​ลพุรี​หรื​ละ​โ้​ที่​เป็ที่รู้จั​ี​ ​ไ้แ่​ ​ปราสาท​หิ​ู่​าสิห​์​ใ​เขต​ำเภ​เษตร​ิสั​ ​ู่​พระ​โา​ใ​เขต​ำเภ​สุรรณภูิ​ ​ปราค์​ู่​ใ​เขต​ำเภ​ธัช​ุรี​ ​ู่​โพ​ระฆั​ ​ู่​โพ​ิท​ ​ู่​้าเื​ั​ใ​เขต​ำเภ​เษตร​ิสั​ ​ู่​คั​ทา​ใ​เขต​ำเภ​โพ​ทรา​ ​สำหรั​โราณัตถุ​ ​ไ้แ่​ ​รูป​เคารพ​และ​เครื่ื​เครื่ใช้​ใ​ศาสา​ ​เช่​พระพุทธรูป​ ​เทรูป​ ​ศิลึค์​ ​ภาชะิเผา​ ​คัฉ่​สำริ​ ​ำไล​สำริ​

 

ไ้​ปราฏ​ชื่​เื​ร้เ็​ใ​เสาร​ข​ลา​่า​ ​พระเจ้า​ฟ้าุ​้​เื่​ำรตำแห่​เป็​ุตร​เข​เื​ข​ ​ไ้​ำ​ไพร่พล​าร​ำ​ลั​ั​ู่​ที่​เื​ร้เ็​ ​่​ำลั​ไป​ึ​เื​เชีท​ ​(​หล​พระ​า​)​ ​ไ้​สำเร็จ​แล้จึ​ไ้​สถาปา​าณาจัร​ล้า​ช้า

หลัฐา​เี่ั​เื​ร้เ็​ขาหา​ไป​ประาณ​ ​400​ ​ปี​ ​จถึ​ประาณ​ปี​ ​พ.ศ.​ ​2231​ ​เื​เีจัท์​เิ​คา​ไ่​ส​ ​พระครู​โพ​สะ​เ็​พร้​ผู้ค​ประาณ​ ​3,000​ ​ค​ไ้​เชิญ​เจ้า​ห่​ษัตริ์​พพ​ลา​ตา​แ่้ำ​โข​ ​แล้​าตั​้​ั​่​ู​่​ที่​ริเณ​เื​จำปาศัิ์​ ​ผู้ปคร​เื​จำปาศัิ์​ี​คาเลื่ใสศรัทธา​ใ​พระครู​โพ​สะ​เ็​ ​จึ​ไ้​ิต์​ให้​ทำุำรุ​พระพุทธศาสา​และ​ปคร​เื​จำปาศัิ์​ ​ต่า​เจ้า​ห่​ษัตริ์​ไ้รั​สถาปา​ขึ้​เป็​ษัตริ์​พระา​่า​ ​เจ้า​สร้ศรี​สุทร​พุทธาูร​ ​ไ้​ขา​ิทธิพล​ไป​ใ​ิแ​ต่า​ ​ๆ​ ​เหื​ส​ฝั่แ่้ำ​โข​ ​ไ้​ตั้​เื​ให่​ขึ้​หลา​แห่​และ​ส่​ริาร​ไป​ปคร​ ​เช่​ ​เื​เชี​แต​ ​เื​สีทั​ร​ ​เื​รัตุรี​ ​เืคำ​ท​ ​เื​สา​ละ​ั​ ​และ​เื​ัตตะปื​ ​เป็ต้

ต่า​เื่​ปี​ ​พ.ศ.​ ​2256​ ​เจ้า​สร้ศรี​สุทร​พุทธาูร​ไ้​หา​ให้​เจ้า​จาร์​แ้​หรื​เจ้า​แ้คล​ ​เจ้าา​ผู้​ี​เชื้สา​แห่​ราชศ์​ลา​ล้า​ช้า​[8][9]​ ​คคุ​ไพร่พล​ประาณ​ ​3,000​ ​ค​ ​าส​ร้า​เืขึ้​ให่​ใ​ิแ​ภาคีสา​ตลา​ ​เป็​เื​ห้า​่า​สำคัญ​ข​าณาจัร​ล้า​ช้า​จำปา​สั​ ​เรี่า​ ​เืท​่​ศรีภูิ​ ​ปัจจุั​ู่​ใ​เขต​ำเภ​สุรรณภูิ​ ​ตั้ู่​ใ​ริเณ​ลุ่้ำ​เสี​ ​โ​ี​แ่้ำ​ชี​เป็​เขตแ​้า​ตะั​ ​(​เขต​ครหล​จำปา​สั​)​ ​และ​แ่้ำ​ูล​เป็​เขตแ​้า​ทิศใต้​ ​ั้​ระห่า​เขตเื​ครราชสีา​ ​(​เื​ใ​เขต​าณาจัร​ุธา​)​ ​(​ปัจจุั​พื้ที่​แ่้ำ​ชีต​แ่้ำ​ูล​ซึ่​เป็​ปลา​าณาเขต​ข​เืท​่​ที่ู่​ทา​ทิศตะั​และ​ทิศใต้​สุ​ ​ปัจจุั​ู่​ใ​พื้ที่​รต่​ระห่า​ ​ำเภ​ัทราร์​ ​จัหั​ศรีสะเษ​ ​ำเภ​าริ​ชำ​รา​ ​และ​ำเภ​เื​ ​จัหั​ุลราชธาี​)​ ​้า​ทิศเหื​ช​แ​เขต​าณาจัร​ล้า​ช้า​เีจัท์​ ​ริเณ​เื​ผา​ขา​ ​(​้า​ผ้า​ขา​ ​ตำล​่​ไข่​ ​ำเภ​พั​โค​ ​จัหั​สลคร​)​ ​เื​พั​า​ ​(​้า​พั​า​ ​ตำล​พั​า​ ​ำเภ​ส่า​แิ​ ​จัหั​สลคร​)​ ​สา​หา​หญ้า​ ​(​เขต​รต่​ ​จัหั​ุรธาี​ ​จัหั​หัลำภู​ ​และ​จัหั​ขแ่​ใ​ปัจจุั​)​ ​ภู​เ็​ ​(​เขต​ำเภ​ัญจา​คีรี​ ​จัหั​ขแ่​)​ ​ฝา​พญาาค​ ​(​รต่​ำเภ​ห​เรื​ ​และ​ำเภ​้า​ฝา​ ​จัหั​ขแ่​ใ​ปัจจุั​)​ ​หรื​ล่า​โสรุป​คื​ ​เืท​่​ศรีภูิ​เค​ี​าณาเขต​้าใหญ่​ไพศาล​า​โ​ครคลุ​พื้ที่​ลุ่​จัหั​ร้​แ่สาร​สิธ์ุ​ ​แทจะ​ทั้ห​ ​และ​าส่​ข​จัหั​ุรีรั์​ ​ศรีสะเษ​ ​สุริทร์​ ​โสธร​ ​ุลราชธาี​ ​ชัภูิ​ ​ุรธาี​ ​โ​ีพื​้​ที​่​ทั้ห​โประาณ​ ​31,000​ ​ตาราิโลเตร​[10]​ ​ึ่​เจ้า​แ้คล​ั​เป็​ปฐ​รรพุรุษ​ข​เจ้าเื​ทั่​ภาคีสา​ที่​ส่​ลูหลา​ไป​ปคร​หัเื​ีสา​่า​ ​20​ ​หัเื​ ​ภาคเหื​ ​1​ ​หัเื​ ​และ​สปป.​ลา​ ​1​ ​หัเื​ ​ไ้แ่​ ​เืสุรรณ​ภูิ​ราชุรี​ป​ระ​เทศ​ราช​ ​(​เืสุรรณ​ภูิ​)​ ​เื​ร้เ็​ ​เื​ชล​ท​ิูล์​ ​เื​ขแ่​ ​เื​เพี้​ ​เื​รัต​คร​ ​เื​หาสารคา​ ​เื​ศีร​์​ษะ​เษ​ ​เื​โสุ​พิสั​ ​เื​ั​ทร​ิชั​ ​(​เื​โค​พระ​)​ ​เื​าปี​ปทุ​ ​เื​หหา​ ​(​เื​หหา​้​)​ ​เื​โพ​พิสั​ ​เื​พุท​ไธ​ส​ ​(​เื​ผไท​สั​)​ ​เื​ุรีรั์​ ​(​เื​แปะ​)​ ​เื​เษตร​ิสั​ ​เื​พไพร​แ​ฤค​ ​เื​ธัช​ุรี​ ​เื​พัคฆ​ภูิ​พิสั​ ​(​เื​เสื​)​ ​เื​จตุร​พั​ตร​พิา​ ​(​เื​หษ์​)​ ​เื​ขา​เฒ่า​ ​เื​เปื​ใหญ่​ ​(​้าค้​)​ ​เื​ัท​ุรี​ ​(​เื​่า​)​ ​เื​รัตุรี​ ​(​เืศรี​คร​เตา​)​ ​เื​เชุ​ ​เื​ราษี​ไศล​ ​(​เื​ค​)​ ​เื​รัต​าปี​ ​เื​ส​ ​และ​เื​ประชุ​พาลั​ ​(​เื​ปา​ซั​ ​แข​ลิ​คำ​ไซ​ ​สปป.​ลา​)

เจ้า​แ้คล​ปคร​เืท​่​ู​่​ไ้​า​ ​12​ ​ปี​็​ถึแ่พิราลั​ ​ใ​ปี​พ.ศ.​ ​2268​ ​เจ้า​แ้คล​ีโ​รส​ส​ค​ ​ั​เิ​จา​พระ​ชาา​คที​่​ ​2​ ​ที่​พพ​ติตา​ั​า​้​ ​ไ้แ่​ ​เจ้า​ื​คำ​ล​และ​เจ้า​สุทต์​ณี​ ​พระเจ้า​สร้ศรี​สุทร​พุทธาูร​จึ​ทร​แต่ตั้​เจ้า​ื​ผู้​พี่​เป็​เจ้าเืท​่​ ​ท่า​ที่​ ​2​ ​และ​เจ้า​ท​เป็​ุปราช​ ​เื่​เจ้า​ื​ถึแ่พิราลั​ ​ใ​ปี​พ.ศ.​ ​2306​ ​เจ้า​ท​จึ​ไ้รัแต่ตั้​ให้​เป็​เจ้าเืท​่​แท​พี่ชา​ ​เจ้า​ื​ีโ​รส​ ​3​ ​ค​ ​คื​ ​เจ้า​เชี​ ​เจ้า​สู​ ​และ​เจ้า​ุ่​ ​(​ภาหลั​ถู​ส่​ไป​ทำราชาร​และ​ไป​เป็​ราร​เื​ที่​เื​ขุ​ขัธ์​)​ ​ต่า​ใ​ปี​พ.ศ.​ ​2308​ ​เจ้า​เชี​ ​เจ้า​สู​ ​ทั้ส​ค​ไ่พใจ​ที่​ไ่ไ้​เป็​เจ้าเื​สื​แท​ิา​ ​จึ​ไ้​คคิ​ั​ราร​เื​ที่​เป็​สัครพรรคพ​ข​ต​ ​เพื่ำ​คา​ขึ้​ราัคทูล​ข​พึ่พระ​รโพธิสภาร​สเ็จ​พระร​ราชา​ที่​ ​3​ ​(​พระที่ั่​สุริา​ริ​ทร​์​หรื​เจ้าฟ้า​เ​ทัศ์​ ​ร​ขุ​ุรัษ์​ตรี​)​ ​แห่​รุศรีุธา​และ​ไ้​ำท​คำ​แท่​จำา​ไป​ถา​ใ​ครา​เข้าเฝ้า​ ​พร้ั​ทูล​ข​​ทัพ​จา​รุศรีุธา​ไป​ช่​ร​ั​เจ้า​ท​ ​สเ็จ​พระร​ราชา​ที่​ ​3​ ​โปรเล้าฯ​ ​ให้พระ​า​พรห​ั​พระา​รท่า​เป็​แ่ทัพ​เิทา​า​พร้ั​เจ้า​เชี​และ​เจ้า​สู​ ​เื่​เิทา​ใล้​ถึ​เืท​่​ ​เจ้า​ท​ทรา​ข่า​ ​จึ​พา​ครครั​และ​ไพร่พล​พพ​ไป​ู่​ ณ​ ​้า​ุ​จ​ ​(​ใ​พื้ที่​ำเภ​าจ​สาารถ​)​ ​เื่​พระา​พรห​และ​พระา​รท่า​เข้า​เื​แล้​ ​ไ้​ติตา​ไป​ำ​ตั​เจ้า​ท​า​่าล่า​ตัเตื​ให้​คืีั​ั​เจ้า​เชี​และ​เจ้า​สู​ผู้​เป็​หลา​ ​เจ้า​เชี​ั​เจ้า​สู​็ไ้​ครเืท​่​และ​เืท​่​จึ​ขา​จา​ารปคร​ข​คร​จำปาศัิ์​ ​า​ขึ้​ต่รุ​ศรีุธา​ตั้แต่​ัั้​ 😁🤩